تصوری که کودکان از خود دارند چگونگی برخورد آنان را با دنیای پیرامونشان شکل می دهد. یکی از بزرگ ترین تفاوت های افراد موفق و ناموفق این است که انسان های موفق به خود اعتماد دارند و خود را شایسته ی آن می دانند که در زمره ی آدم های موفق قرار گیرند.

کمک کردن به کودکان برای اینکه خود را دوست داشته و تصوری مثبت از خویش داشته باشند یکی از بزرگترین موهبت هایی است که هر مادر یا پدری می تواند به فرزند خویش پیشکش کند. عزت نفس کامل کلید رمز زندگی موفقیت آمیز است .

هیچ پدر یا مادری کامل نیست . اما والدین در هر خانواده ای ـ با هر نوع ویژگی که داشته باشند ـ می توانند راههایی را بیاموزند که به فرزندانشان کمک کنند خود را بپذیرند و محترم بدانند. باور کنند که افرادی لایق و باکفایتند و همچون دیگران توان لازم برای رویارویی با ناملایمات زندگی را دارند.

ضعف عزت نفس زاییده ی خود کودکان نیست . بلکه بزرگ ترها و عموما مادران و پدران مسبب این موضوع هستند. از این رو ما مادران و پدران که مهم ترین تاثیر را بر زندگی فرزندانمان می گذاریم وظیفه داریم به آنان کمک کنیم تا طعم موفقیت را بچشند، مرتکب خطا شوند بی آن که احساس شرم کنند و از وجود خود احساس غرور و سربلندی کنند. این امر زمانی به حقیقت می پیوندد که به فرزندانمان نشان دهیم که آنان مهم بی همتا و دارای ویژگی های خاص و منحصر به فردند و از شایستگی و توان کامیابی در تحصیل و زندگی برخوردارند.

روش های عملی برای تقویت عزت نفس فرزندان :

• نخستین گام را برای تقویت عزت نفس فرزندتان هم اکنون بردارید : اسمی نامناسب برای فرزند خود انتخاب نکنید که یک عمر مایه ی ناراحتی و سرافکندگی شود ، هر روز فرزند خود را در آغوش بگیرید ، همواره خوبی ها نقاط قوت و ویژگی های مثبت را در فرزند خود جست وجو کنید ، به حرف و درد دل های فرزند خود خوب گوش دهید . حرف او را قطع یا جمله هایش را کامل نکنید ، وقتی فرزندتان نیاز به آرامش دارد نگران نباشید که موهایتان آشفته یا لباس هایتان چروک شود . اهمیت قائل شدن برای فرزندتان سبب می شود تا بتوانید رابطه ای صمیمانه و عاطفی با او برقرار کنید. این یکی از پایه های تقویت عزت نفس فرزند شماست ، به خواب های آشفته فرزندتان ـ که برای شما بازگو می کند خوب گوش بدهید .

برای اسباب بازی های مورد علاقه ی فرزندتان ارزش قائل شوید ، همواره به فرزند خود فرصت دیگری بدهید تا خطا و اشتباهش را اصلاح کند ، وقتی فرزندتان خردسال است هر کاری دارید کنار بگذارید هر شب او را به رختخوابش برده و برایش قصه بگویید .

– هنگام بازی کردن با فرزند خود او را درنظر بگیرید و به حرفش گوش بدهید تا دریابید که نظرش درباره ی خودش و شما چیست ، موفقیت های فرزند خود راـ هر چند کوچک و ناچیز ـ بستایید، عادت نکنید که فرزند خود را با فرزند دیگران مقایسه کنید ، تا آن جا که ممکن است شرایطی پیش نیاورید که به فرزندتان بگویید : « اگر نکنی وای به حالت ! » ، برخی کتاب های مورد علاقه ی شما ممکن است برای فرزندتان جالب و قابل فهم باشد آن را برای او بازخوانی کنید ، اجازه دهید فرزند شما کودک نوزادتان را کمی بغل کرده او را ناز و نوازش کند ، اگر هنوز فرزند خردسال شما خودش را خیس می کند و قادر به استفاده از دستشویی نیست کاری نکنید که او احساس کند بچه ی بدی است ، برخی اوقات پای تلویزیون بنشینید و برنامه های مورد علاقه ی او را همراه کودکتان تماشا کنید ، وقتی برای فرزندتان قصه یا افسانه ای تعریف می کنید که آن را دوست دارد بکوشید نام فرزند خود را روی شخصیت های مثبت یا قهرمان آن قصه یا افسانه بگذارید ،  به فرزندتان نگویید : تو دیگر بزرگ شده ای نباید بچگی کنی ، فرزندتان را وادار به کارهایی نکنید که از آن ها هراس دارد ، وقتی فرزندتان با شما صحبت می کند حتما پاسخش را بدهید یکی از ارزشمندترین هدیه ها این است که وقت خود را در اختیار او بگذارید. نادیده گرفتن حرف ها و درد دل های فرزندتان سبب می شود که او احساس کند فرد بی ارزش و بی مقدار است ، افراد را از سر اجبار مجبور به انجام کاری نکنید ،  به فرزندتان یاد دهید بعد از خوردن غذا شکرگزار نعمت های خداوند باشد .

، با کمک فرزندتان دانه ای بکارید یا گیاهی برویانید ، در اواخر زمستان با فرزندتان نخستین نشانه های بهار را جست و جو کنید . (برانگیختن حس کنجکاوی فرزندتان برای درک شگفتی های طبیعت ) ،

به فرزندتان نشان دهید که چگونه وظایف و تکالیف بزرگ را به مراحل یا اجزای کوچک تر تقسیم کند و آن ها را یک به یک (قدم به قدم ) انجام دهد تا از دشواری کار کاسته شود ، وقتی در سفر هستید به فرزندتان تلفن کنید و بگویید دلتان برایش تنگ شده است ، همواره این بینش را به فرزندتان القا کنید « می دانم که تو از عهده ی انجام دادن آن برمی آیی . » ، هرگاه خطایی از شما سر زد از فرزندتان عذرخواهی کنید  ،

به این نکته ی مهم توجه کنید که چگونگی رفتار والدین با یکدیگر به اندازه ی نحوه ی رفتار آنان با فرزندشان اهمیت دارد ، با دادن مسئولیت کارهای عادی روزانه به فرزند خود او را فردی مسئولیت پذیر بار آورید . (مثل آب دادن به گلدان ) ،  همراه فرزندتان دعا و نیایش کنید  ،  اگر فرزندتان گوشه گیر و خجالتی است و در جمع احساس راحت بودن نمی کند در حضور دیگران برایش احترام قائل شوید و در خلوت در آغوشش بگیرید ، به یاد داشته باشید هیچ بچه ای نباید با احساس زیادی بودن و سر بار بودن زندگی کند ، در حضور فرزندتان از موفقیت های او برای دیگران تعریف کنید ، به فرزندتان یاد بدهید که با ادب و با نزاکت باشد . ادب و نزاکت سبب می شود که او در اجتماع عزت نفس بیشتری داشته باشد.

اگر قرار است اتفاق مهمی (چه خوب چه بد) در خانواده رخ دهد صبر نکنید تا آخرین دقیقه خبر آن را به فرزندتان بدهید. اگر جز این باشد او احساس می کند که وجودش در خانواده اهمیتی ندارد.

نویسنده : سمیه نجفی آذر – روانشناس